Khác với thế hệ trước, Gen Z sinh ra trong môi trường công nghệ, chịu tác động mạnh mẽ từ internet, mạng xã hội và tư duy toàn cầu hóa. Do đó, hành vi chọn trường của Gen Z không chỉ dựa vào vị trí địa lý hay danh tiếng truyền thống, mà còn gắn liền với trải nghiệm học tập, cơ hội nghề nghiệp, và cả yếu tố chi phí – vốn là điều phụ huynh đặc biệt quan tâm.

Bài viết này sẽ phân tích toàn diện Gen Z chọn trường dưới ba khía cạnh: hành vi, tiêu chí, và willingness to pay của phụ huynh Việt Nam, từ đó giúp hiểu rõ hơn cách các gia đình ra quyết định trong giai đoạn quan trọng này.

1. Hành vi Gen Z chọn trường: Xu hướng mới của một thế hệ khác biệt

Để hiểu rõ Gen Z chọn trường, trước tiên cần nắm bắt hành vi đặc trưng của thế hệ này.

• Tìm kiếm thông tin qua online thay vì truyền miệng truyền thống: Gen Z ưu tiên tìm hiểu thông tin trường học qua website chính thức, fanpage, diễn đàn, TikTok, YouTube review thay vì chỉ nghe lời khuyên từ người quen.
   
• Quan tâm nhiều đến trải nghiệm học tập: Không giống thế hệ cha mẹ, Gen Z xem trọng cơ sở vật chất, phương pháp giảng dạy, hoạt động ngoại khóa, cơ hội giao lưu quốc tế hơn là chỉ chú trọng “trường top”.
   
• Thích sự minh bạch và tính thực tế: Các bạn trẻ muốn biết tỉ lệ việc làm sau tốt nghiệp, mức lương trung bình của cựu sinh viên, thay vì chỉ nghe khẩu hiệu “chất lượng cao”.
   
• Ảnh hưởng mạnh từ mạng xã hội: Xu hướng “review chọn trường” trên TikTok, Facebook tạo tác động lớn. Một clip viral có thể khiến nhiều học sinh cân nhắc lại lựa chọn.
   

Chính những yếu tố này khiến việc nghiên cứu Gen Z chọn trường trở nên khác biệt so với thế hệ Millennials hay Gen X.

2. Tiêu chí Gen Z và phụ huynh đặt ra khi chọn trường

Không thể phủ nhận rằng, ngoài hành vi cá nhân, quyết định chọn trường của Gen Z còn phụ thuộc nhiều vào tiêu chí của phụ huynh – những người trực tiếp chi trả. Vậy đâu là những yếu tố hàng đầu?

2.1. Tiêu chí học thuật và thương hiệu trường

• Danh tiếng và xếp hạng: Vẫn quan trọng, nhưng không còn là yếu tố duy nhất.
   
• Chất lượng giảng viên: Phụ huynh thường quan tâm đội ngũ giáo sư có bằng cấp quốc tế, giàu kinh nghiệm.
   
• Chương trình đào tạo: Đặc biệt là chương trình song ngữ, liên kết quốc tế, phù hợp với xu hướng toàn cầu.
   

2.2. Tiêu chí trải nghiệm và cơ hội phát triển

• Môi trường năng động, sáng tạo: Có nhiều CLB, hoạt động ngoại khóa.
   
• Học đi đôi với hành: Chương trình thực tập, doanh nghiệp liên kết, cơ hội khởi nghiệp.
   
• Quốc tế hóa: Cơ hội trao đổi sinh viên, học kỳ quốc tế.
   

2.3. Tiêu chí tài chính và vị trí địa lý

• Chi phí học tập: Đây là yếu tố quyết định khi phụ huynh cân nhắc mức willingness to pay.
   
• Học bổng và hỗ trợ tài chính: Giúp giảm gánh nặng kinh tế.
   
• Vị trí: Trường gần nhà thường được ưu tiên nếu gia đình không muốn con đi xa.

Bảng so sánh tiêu chí Gen Z và phụ huynh

Qua bảng trên có thể thấy, Gen Z chọn trường thiên về trải nghiệm và cơ hội, trong khi phụ huynh chú trọng tài chính và an toàn. Sự giao thoa của hai nhóm tiêu chí này tạo nên quyết định cuối cùng.

3. Willingness to pay của phụ huynh Việt: Mức sẵn sàng chi trả khi Gen Z chọn trường

Yếu tố “willingness to pay” là chìa khóa để hiểu rõ quyết định Gen Z chọn trường.

3.1. Sẵn sàng chi cho trường quốc tế và chương trình song ngữ

Nhiều phụ huynh Việt chấp nhận bỏ ra 150–300 triệu đồng/năm để con học trường quốc tế, với kỳ vọng con giỏi ngoại ngữ, có tư duy toàn cầu.

3.2. Học phí trường công và tư thục trong nước

• Trường công lập: Học phí thường 10–30 triệu/năm.
   
• Trường tư thục: Có thể từ 50–120 triệu/năm.
   

Tùy thuộc vào mức thu nhập, phụ huynh sẵn sàng đầu tư, nhưng đa phần vẫn so sánh kỹ giữa chất lượng và chi phí.

3.3. Tâm lý “đầu tư cho tương lai”

Phụ huynh coi chi phí giáo dục là khoản đầu tư lâu dài. Nhiều người sẵn sàng thắt chặt chi tiêu khác để đảm bảo con học trường tốt.

3.4. Học bổng và vay tín dụng giáo dục

Các chương trình học bổng, vay ưu đãi giúp phụ huynh mạnh dạn hơn trong quyết định chi trả.

4. Xu hướng tương lai của việc Gen Z chọn trường

Nhìn về phía trước, hành vi Gen Z chọn trường tại Việt Nam sẽ tiếp tục thay đổi:

• Tăng cường học online – hybrid: Đại dịch đã tạo thói quen học kết hợp trực tuyến, xu hướng này sẽ còn tiếp tục.
   
• Chọn trường gắn với nghề nghiệp tương lai: Gen Z có xu hướng chọn ngành “hot” như AI, Data, Marketing số thay vì ngành truyền thống.
   
• Cạnh tranh toàn cầu: Ngày càng nhiều du học sinh Việt, dẫn đến áp lực các trường trong nước phải đổi mới.
   

Điều này đặt ra yêu cầu cho các cơ sở giáo dục: không chỉ nâng cao chất lượng, mà còn phải đáp ứng đồng thời nhu cầu trải nghiệm của Gen Z và khả năng chi trả của phụ huynh.

Kết luận

Có thể thấy, Gen Z chọn trường là một quá trình phức tạp, vừa phản ánh khát vọng của thế hệ trẻ, vừa phụ thuộc vào willingness to pay của phụ huynh Việt. Nếu Gen Z thiên về trải nghiệm, sáng tạo và cơ hội việc làm, thì phụ huynh lại quan tâm nhiều đến chi phí, học bổng và sự an toàn.

Sự giao thoa giữa hai yếu tố này tạo ra quyết định cuối cùng – trường nào vừa phù hợp với đam mê của con, vừa đảm bảo trong khả năng tài chính của gia đình.

Điểm quan trọng là: để thu hút Gen Z và phụ huynh, các trường cần minh bạch về chất lượng, cung cấp trải nghiệm thực tế, đồng thời có chính sách tài chính hợp lý.

Trong bối cảnh cạnh tranh giáo dục ngày càng gay gắt, việc nắm bắt đúng hành vi Gen Z chọn trường chính là chìa khóa giúp các trường xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả.